Blog

Hoe ga je om met overprikkeling en hoe kom je weer in balans?

Overvalt het je soms dat je plots heel erg moe bent? Ervaar je het leven vaak als heftig en intens? Merk je dat je in een gesprek ineens afgeleid bent en wordt het mistig in je hoofd? Of merk je dat je niet meer weet wat je wilt? Dit kan erop wijzen dat je overprikkeld bent. Als je hoogsensitief (HSP = Highly Sensitive Person) of hooggevoelig bent herken je dit vast en zeker. Maar ook als niet HSP-er kan je overprikkeld geraken, ook al besef je dat misschien niet meteen.

Ons leven ziet er vandaag anders uit dan decennia geleden. In de snelle digitale maatschappij waarin we leven hebben we met z’n allen steeds meer prikkels te verwerken. Onze hersenen zijn daar niet op gemaakt en de kans op overprikkeling is veel groter geworden. Een heuse uitdaging om hiermee om te gaan, zeker als je hoogsensitief bent.

Ik leg je kort uit wat hoogsensitiviteit en overprikkeling is, welke triggers de oorzaak kunnen zijn, wat de gevolgen zijn en ik geef je tips hoe je hier (preventief) mee kan omgaan.

Overprikkeld: de werking van je (hoogsensitief) brein

We ervaren en beleven de wereld via onze zintuigen. We vangen prikkels (= informatie) op via onze 5 zintuigen: zien, ruiken, horen, voelen (tast) en proeven. Je brein verwerkt zowel externe prikkels (van buitenaf) alsook interne prikkels zoals je eigen gedachten, gevoelens, …

Uit onderzoek (Elaine Aron) is gebleken dat de prikkels die waargenomen worden bij hsp’ers harder binnenkomen en dat ze meer indrukken opdoen. Ook ben je je bewuster van de details. Bovendien wordt de informatie uitgebreider verwerkt in je brein dus de verwerkingstijd duurt langer bij hsp’ers. Dit kan voor overprikkeling zorgen. Kort samengevat: er komen meer prikkels binnen dan dat je brein kan verwerken.

Triggers die kunnen zorgen voor overprikkeling

• Lawaai of felle geluiden
• Veel volk, drukte
• Fel licht
• Negatieve energie
• Conflicten
• Wanorde of chaos
• Verschillende taken door elkaar uitvoeren
• Geweld in films, series, …
• Nieuws
• Social Media
• Piekeren
• Te koude of warme temperatuur
• Kledij
• Sterke geuren
• Sociaal contact
• Fysiek contact
• …

Je brein in overdrive. Wat zijn de gevolgen?

De gevolgen van te veel prikkels of deze niet tijdig kunnen verwerken zijn niet te onderschatten. Je krijgt er stress van en geraakt overprikkeld. Op lange termijn kunnen er zelfs angststoornissen ontwikkelen of je kan in een burn-out of depressie belanden.

Overprikkeld in onze digitale maatschappij

Heb jij het gevoel constant ‘aan’ te staan?  We leven vandaag in een drukke wereld waarin we blootgesteld worden aan meer prikkels dan ooit in het verleden. Evolutie hoort bij het leven en dit heeft zeker z’n voordelen. Anderzijds is er de hectiek van alledag en is er een massa aan informatie die ons de ganse dag bereikt. Met de komst van de digitale maatschappij zijn we continu bereikbaar, denk maar aan je gsm, e-mail, teams, social media enz. We ‘moeten’ bereikbaar zijn op het werk, na het werk, buitenshuis in onze vrije tijd, als we afspreken met familie of vrienden, als we thuis zijn, in onze auto, … zelfs tot in het kleinste kamertje van ons huis staan we in contact met de buitenwereld.

Het kan dus best zijn dat je druk van buitenaf ervaart en het gevoel hebt constant ‘aan’ te moeten staan. Ik ervaar dit alleszins en ik weet dat ik niet de enige ben. De gedachte alleen al zorgt bij mij voor spanning en onrust. Gelukkig heb ik reeds een paar jaar geleden beslist voor mezelf om uit de ratrace te stappen en bewust momenten van rust in te lassen. Dit verliep niet zonder slag of stoot maar ondertussen weten de mensen rondom me dat ik niet altijd bereikbaar ben en dat ik momenten van digitale detox toepas. Het werkt voor mij bevrijdend en brengt me rust. Wat er op zijn beurt voor zorgt dat ik er helemaal kan zijn voor anderen op momenten die er toe doen.

Er is een universele wet die geldt voor de natuur, de seizoenen, de maanstanden, dag & nacht, … en deze zegt dat er een tijd is van actie en een tijd van rust. Deze wet is Universeel dus deze geldt ook voor jou. Er zijn periodes waarop je actief bent en daaropvolgend is er een periode van rust nodig om je energie te herstellen en je batterijen op te laden. Net zoals je je gsm of laptop ook tijdig moet opladen om achteraf weer te kunnen gebruiken. Dit vinden we helemaal normaal. Maar wij die rust inlassen? Dat lijkt eerder vreemd of vinden we niet kunnen met als gevolg dat je jezelf voorbij loopt en het risico loopt dat je psychosomatische klachten (hoofdpijn, hyperventilatie, spierpijn, hartkloppingen, …) krijgt of zelfs ernstig ziek wordt. En kan toch niet de bedoeling zijn van ons leven.

Kenmerken (ten gevolge) van overprikkeling:

• Je voelt je leeg en futloos
• Je voelt je intens moe
• Je voelt je verdoofd (numb)
• Je voelt je een slechte vriend(in), partner, ouder, collega
• Je voelt dat je weinig kan verdragen (prikkelbaar)
• Je reageert buiten jezelf (heftiger, kortaf, …)
• Je motivatie om iets te doen (ook al is het leuk!) is weg
• Je laat leuke dingen (hobby, quality-time met vrienden, ..) vallen
• Je geniet niet van het moment of de mensen om je heen
• Je geraakt in een negatieve gedachtegang verzeild
• Je zondert je af (isolatie)
• Je wilt vaak maar 1 ding en dat is rust!
• Je bent bezig met ‘overleven’ i.p.v. leven
• …

***

Stel je nu eens voor:

Hoe zou je leven eruitzien als je minder overprikkeld raakt en kan genieten van het leven? Hoe zou het zijn als je eerst voor jezelf zou zorgen om vervolgens te kunnen geven aan de mensen om je heen? Hoe zou je je voelen om je rust te nemen wanneer je dit nodig hebt?

Wil je je hoofd wat lichter maken? Meer kiezen voor jezelf? Zonder schuldgevoel kunnen ontspannen? Echt genieten van de quality time met je lief, vrienden of familie? Helemaal aanwezig zijn in het moment, waar dat ook mag zijn?

***

Zeven inzichten: hoe kan ik omgaan met prikkels

Bewustwording. Zelfkennis is de sleutel tot succes.

Een allereerste belangrijke stap is bewustzijn. Pas als je je bewust wordt van jezelf en waar je tegenaan loopt kan je ermee aan de slag om een positieve verandering te bekomen. Als je beseft dat je hoogsensitief bent en je weet wat jouw triggers zijn kan je jezelf ook beter begrijpen en kan je uitzoeken hoe je daar beter mee kunt omgaan.

Ben je je bewust van hoe je je voelt? Ben je bewust van de prikkels die je overbelasten? Ben je je bewust van je energiepeil en de signalen die je lichaam je geeft? Voel je je eigen grenzen en kan je deze ook aangeven?

Educatie: persoonlijke groei & ontwikkeling

Kennis zorgt voor meer bewustwording en het geeft je een beter inzicht in jezelf en de wereld rondom je. Je leert jezelf beter kennen en leert ook anderen beter begrijpen. Je kan kennis opdoen door het lezen van zelfhulpboeken, workshops, coaching, therapie, podcasts, documentaires, enz.

Wapen jezelf preventief tegen overprikkeling

Beter voorkomen dan genezen is de gouden regel. Bewaak je prikkelingsniveau en zorg goed voor jezelf. Wapen jezelf om beter om te kunnen gaan met prikkels en op die manier overprikkeling te vermijden. Alles wat je vandaag weet heb je ooit geleerd. Je kan jezelf dus ook nieuwe overtuigingen, gewoontes & patronen aanleren. Om je hierbij te helpen zijn er tal van tools, tips en tricks die je kan gebruiken in je dagelijkse leven. Zo kan je meer in een staat van rust en ontspanning leven i.p.v. in stressmodus, spanning of overprikkeling.

Neem het stuur in eigen handen en blijf jezelf.

Jij bent de bestuurder van je leven!Neem het stuur in eigen handen door naar binnen te keren en voor jezelf je eigen regels te bepalen. Als je een ander laat bepalen hoe je leeft geef je je kracht weg. Accepteer jezelf om wie je bent en weet dat jij mag kiezen hoe je je leven leeft naargelang wat je nodig hebt. Jij weet wat het beste is voor jezelf. Vergelijk je niet met anderen. Je bent de ander niet. Je bent uniek en precies goed zoals je bent. Je hebt net zoals iedereen talenten en capaciteiten. Je bent belangrijk en bent het waard een vol leven te leiden.

Laat de mening van anderen los en wees mild voor jezelf.

Laat schuldgevoelens, schaamte en belemmerende overtuigingen of foppende gedachten los. Voorbeelden: “ik wil een ander niet teleurstellen, ik ben zwak, ik moet sterk zijn en blijven gaan, wat gaan de mensen zeggen, ik moet alles alleen doen, ik kan niet (aan) wat een ander kan, ik ben niet goed genoeg, het leven is nu eenmaal druk en stresserend, …”. Al deze negatieve gedachten brengen je niet vooruit maar halen je eerder naar beneden. Stop nu met jezelf af te breken, denk en spreek positief over jezelf.

> meer info hierover in mijn blog over mindset

Communiceer

Bespreek je sensitiviteit of je triggers tot overprikkeling met de mensen in jouw omgeving. Je geliefden zien je graag om wie je bent, hebben het beste met je voor en zullen je steunen. Je hoeft dit niet alleen te doen. Duidelijk communiceren waarom je je bijvoorbeeld wilt afzonderen kan misverstanden voorkomen zodat je partner, gezin of familie weten dat het niets met hen te maken heeft maar wel met jouw behoefte om tot jezelf te komen in alle rust.

Kies de juiste job

We brengen veel tijd door op ons werk. Heel belangrijk dus dat je je goed voelt in je werkomgeving. Ook hier kan je je grenzen duidelijk aangeven door op een vriendelijke respectvolle manier te communiceren. Probeer duidelijke afspraken te maken met je werkgever over bijvoorbeeld een rustige werkplek, aangepaste werktijden, pauze, enz. Is dit niet mogelijk of ervaar je geen begrip dan is het misschien tijd om na te denken of je hier wel op de juiste plaats zit. Je goed voelen in je bedrijfsomgeving is heel belangrijk. Omring je met positieve mensen die je naar boven brengen. Als je een job hebt waar je je talenten en capaciteiten kan gebruiken en je vertoeft in een positieve bedrijfscultuur dan kom je tot je recht en bloei je helemaal open. Je verdient dit, net zoals iedereen!

Veel liefs,

Mieke